KATEKISMO

 ADDA ANNAK A SABALI NI MARIA?

Adu ti agkuna nga adda pay sabali nga annak ni Apo Santa Maria malaksid ken Hesus. Dagiti Protestante ken kontra-Katoliko suppiatenda iti isuro ti Simbaan Katoliko a ni Maria ket agnanayon a birhen (ever virgin). Agpidutda ngamin kadagiti paset ti Biblia ket ibagada a ni Maria ket nagsikog pay iti sabali.

Ti masansan a kitkitaenda ket ti Mateo 13:55-56 (wenno ti Marcos 6:3). “Saan aya nga isu ti anak ti karpintero? Saan aya a ni Maria ti inana ket da Santiago, Jose, Simon ken Judas dagiti kakabsatna? Saan aya nga agnanaed ditoy dagiti kakabsatna a babbai?”

No basaem daytoy nga awan ti ammom iti pagsasao a Griego (Greek), ti daan a pagsasao a nakaipatarusan ti Biblia, mapataud iti biddut a pannakaawat. Ti balikas a KAKABSAT ket ADELPHOI iti Griego ket daytoy mabalin a KABSAT A LALAKI (adelphos) wenno KABSAT A BABAI (adelpha). Nalatak met daytoy iti Mateo 12:46-50, Marcos 3:31 ken Lucas 8:19.

Ammoentayo ti kinapudno!

Umuna, ti Biblia ket saanna nga ibaga a dagiti kunana a “kakabsat ni Hesus” ket annak ni Maria.

Maikadua, Aramaic ti pagsasao iti lugar a dimmakkelan ni Hesus. Ti Biblia idi a naisurat iti Griego usarenna ti balikas nga adelphoi a pangawag ti kabsat a lalaki (adelphos) ken kabsat a babai (adelpha). Uray kadagiti kaar-arngi ti Aramaic a pagsasao, awan ti pagdumaan iti panangawag iti kabsat a kadaraan ken iti kasinsin. Maawagan pay nga agkabsat (adelphos) da Jesus ken Juan Bautista numan pay iti kinapudnona ket agkasinsinda (agkasinsin ngamin da Maria ken Elizabeth nga innada).

Kinaagpaysona, maiparang iti Biblia nga adda sangapulo a mabalin a nakausaran ti balikas a KABSAT wenno   ADELPHOS segun iti Vine’ Expository Dictionary of the   Biblical Words, Thomas Nelson Publisher:

1. Lallaki nga annak ti agpada a nagannak (Mateo 1:2)

2. Lallaki a kaputotan ti agpada a nagannak  (Aramid 7:23)

3. Lallaki nga annak a maymaysa ti inada  (Galatia 1:19)

4. Tattao nga maymaysa ti ilida (Aramid 3:17)

5. Uray siasino a lalaki a kaarruba (Lucas 10:29)

6. Tattao a nagkaykaysa gapu iti maymaysa a paggugustoda (Mateo 5:47)

7. Tattao a nagkaykaysa gapu iti maymaysa a nakaawaganda wenno trabahoda (Paltiing 22:9)

8. Sangkataoan (Mateo 25:40)

9. Dagiti adalan (Mateo 23:8)

10. Dagiti mamati (Mateo 23:8)

Tapno mapaneknekan, kitaen dagiti sumaganad:

Ni Lot ket nakuna a kabsat a lalaki ni Abraham numan pay kinapudnona ket kaanakanna koma (Genesis 14:14 ken Genesis 11:26-28).

Ni Jacob iti Genesis 29:15 ket naawagan a kabsat ni Laban nga ulitegna wenno tiyona (uncle).

Iti 1 Cronicas 23:21-22, maiparang a ni Kish ken Eleazar ket annak ni Mahli. Adda putot ni Kish a lallaki ngem ni Eleazar ket awan gaputa babbai laeng ti putotna. Dagitoy a babbai ket inasawada dagiti “kakabsatda.” Dagiti nakuna a kakabsatda ket dagiti putot ni Kish a lallaki a kasinsinda.

Ti balikas nga “inauna nga anak a lalaki” iti Exudo 13:2, 3 ket makaallilaw. No ngamin alaen daytoy a pagbasaran iti maysa nga awag ken Hesus nga “inauna nga anak a lalaki ni Maria,” kayatna a sawen ket no adda inauna, adda met inaudi wenno sumaruno nga  annak. Ngem iti kinapudnona, ti balikas nga “inauna” kadagiti Judio ket balikas a pangawag iti anak nga immuna a nanglukat ti tiyan iti maysa a babai. Awan ti pakainaganna iti ina nga aganakto ti adu nga annak.

Ni Profeta Ezekiel iti Ezekiel 44:2, inpadtona nga “awan ti makastrek iti ruangan a sumrekan ti Apo.” Kadagiti biblical scholars, daytoy ket padto a ni Maria ket  agnanayonto a birhen. Isuro ti Simbaan a ni Maria ket birhen sakbay, kabayatan ken kalpasan ti pannakaiyanak ni Hesus.

Adda pay nasken a kitaentayo. Iti Lucas 1:31, 34, kuna ti anghel a ni Maria ket “agsikogto.” Mapasamakto daytoy iti masakbayan. Simmungbat ni Maria iti “Kasano a mapasamak daytoy idinto ta maysaak a birhen.” 

 

Ti sungbat ni Maria ket panangipakitana iti karina nga agtalinaed a birhen ket awan ti panggepna a makinaig iti lalaki. No saan nga inkari ni Maria dayta, ania koma ti serserbina iti insawangna a saludsod? Kas maysa a balasang idin, ammona ngata metten no kasano nga agsikog ti maysa a babai.

Awan ti naibaga nga adda pay kakabsat ni Hesus idi napan ti Sagrada Pamilya idiay templo ti Jerusalem a no sadino ket napukaw ngem nabirokanda met laeng ni Hesus. Masapul nga amin a kameng koma ti pamilya ket mapanda idiay templo (Lucas 2:41-51).

Iti sakaanan ti krus, intalek ni Hesus ni nanang kenni Juan a maysa kadagiti adalanna ken gayyemna. Saansa a nasayaat a panunoten nga italekmo ti bukodmo nga ina iti gayyemmo laeng idinto ta adda met kakabsatmo. Kayatna a sawen, awan ti kabsat ni Hesus a makuna a kabagisna.

Ti dakkel a biddut dagiti kontra-Katoliko ket ti panangipapilitda nga usaren ti balikas a “kabsat” a kas “kabagis.” Dua a wagas ti panangipalawagda iti Mateo 1:25 iti kunana a “saanna a sinagid ni Maria agingga nga impasngayna ti maysa a lalaki…” Ti balikas nga “agingga” ket HEOS iti Griego ken iti Ingles ket TILL wenno UNTIL. Masapul kano a literal ti panangawat daytoy. No kuna ti Biblia a saanda a nagkaidda agingga a naiyanak ni Hesus, kayatna a sawen, kunada, a nagkaiddada kalpasan ti panaganak ni Maria. Kasta met a ni Hesus ket naawagan nga “inauna” (first-born). Kayatna a sawen kano nga adda met maikadua a naiyanak wenno maikatlo.

Nagrabaw ti panniriganda! Usarenda ti maysa a balikas iti moderno a pannakaawat. Dida met awaten ti usto ken umno a kaipapanan dagiti balikas idi naisurat ti Biblia. Kas koma iti balikas nga “agingga.” Iti Biblia, kayatna a sawen nga adda dagiti aramid a saan napasamak agingga iti maysa a kanito. Saanna nga ibaga a dayta nga aramid ket napasamak kalpasan dayta a kanito. Kastoy ngamin ti moderno a pannirigan no kunam nga “agingga” (until).

Kas pangarigan, ni Michal nga anak ni Saul ket saan a naganak agingga iti ipapatayna (2 Samuel 6:23). No usarentayo ti panagpanpanunot dagiti kontra-Katoliko, mabalintayo a kunaen a naganak pay ni Michal kalpasan iti ipapatayna. Nakakatkatawa!

Iti pay Deuteronomio 34:6 kunana a ni Yahweh ti nangitanem ken Moises. “Ngem, agingga ita, awan ti makaammo iti mismo a lugar a nakaitanemanna.”  Awan idi ti  makaammo kadayta a kanito. Ngem uray met agingga ita ket awan makaammo.

Masapul a takderantayo nga awan ti ibaga ti Ebangheliyo ken dagiti immuna a Kristyano a ni Maria ket naganak pay iti sabali malaksid ken Hesus.

Datayo a mamati, ammoentayo, babaen ti pammaneknek ti Nasantoan a Surat ken ti Tradisyon ti Simbaan a ni Hesus ket bugbugtong nga anak ni Maria ket ni Maria ket nagtalinaed a birhen.

NARAGSAK A PASKUA KEN NAGASAT

A BARO A TAWENYO AMIN!

(GIBUSNA) (*)