Ti parokya ni Nuestra Seńora de Lourdes, Alilem, Ilocos Sur ket manarimaan nga agkarkararag a nainget gapu iti pannakapili ni Feliciano Bugtong, Jr. a kandidato a maordenan. Kas panagsagana iti aldaw a pannakaimatang ti mapasamak iti parokya, nasken nga ammoentayo ti kinapudno maipapan iti Sakramento ti Ordinasyon.
ANIA TI SAKRAMENTO TI ORDINASYON?
Ti Ordinasyon ket maysa a Sakramento ti Simbaan a no sadino ket makonsagraran ti maysa a mamati nga agbalin a diakono, padi wenno Obispo.
SIASINO TI NANGIPASDEK TI SAKRAMENTO ITI ORDINASYON?
Ni Hesus a mismo ti nangipasdek iti Sakramento ti Ordinasyon idi Maudi a Pangrabii idi kinunana kadagiti sangapulo ket dua iti “Aramidenyo daytoy a pangilaglagipyo kaniak.” (Lucas 22:19) Idi kinunana daytoy, intedna kadagiti adalanna, ken dagiti sumarunonto kadakuada, ti nagkatlo a pannakabalin ti padi: mangisuro, mamasanto ken mangidaulo ti Simbaan.
Kalpasan ti panagungar, inted ni Hesus kadakuada ti pannakabalin a mamakawan idi kinunana, “Awatenyo ti Espiritu Santo. No pakawanenyo ti basbasol dagiti tattao, mapakawanda. No saanyo a pakawanen ida, saanda met a mapakawan.” (Juan 20:22-23)
Kamaudiananna, sakbay ti yuulina sadi langit, inbaon ni Hesus dagiti apostoles nga ipasdekda ti Pagarian ti Dios babaen ti panangasaba ken panangrambak kadagiti sakramento. Kuna ti Mateo 28:19-20, “Inkay ngarud kadagiti amin a tattao iti amin a lugar ket pagbalinenyo ida nga adalak: buniaganyo ida iti nagan ti Ama ken ti Anak ken ti Espiritu Santo, ken isuroyo ida nga agtungpal kadagiti amin nga imbilinko kadakayo.”
APAY A MAAWAGAN NGA ORDINASYON DAYTOY A SAKRAMENTO?
Maawagan daytoy a Sakramento nga ORDINASYON (HOLY ORDERS) gaputa dagiti makonsagraran ket maibilang iti maysa a gunglo (“group” a naggapu iti Latin nga “ordo”). Gunglo daytoy dagiti diakono, papadi ken Obispo.
Ti balikas nga ORDINASYON ket sigud a maus-usar idi un-unana idiay Roma. Maaramid ti ordinasyon no matudi-ngan ti maysa a tao iti maysa nga akem ti gimong. Binulod met ti Simbaan daytoy a balikas no makonsagraran ti maysa a tao no matudingan nga agakem iti Simbaan.
ANIA DAGITI TALLO NGA GRADO ITI SAKRAMENTO TI ORDINASYON?
DIAKONO (Deaconate) - sakbay nga agpadi wenno ag-obispo, masapul a maordenan a diakono. Akemna ti mangiwaragawag iti Sao ti Dios.
PADI (Presbyterate) - mabalinnan ti mang-Misa.
OBISPO (Episcopate) - maawat iti kinapunno ti ordinasyon no agbalin ti maysa a padi nga Obispo. Ti Obispo ti mabalin a mangorden ti diakono ken padi.
ANIA TI PAGDUMAAN TI KINAPADI A MINISTRO (MINISTERIAL PRIESTHOOD) KEN TI PADAPADA A KINAPADI (COMMON PRIESTHOOD)?
Common Priesthood - daytoy a kinapadi ket maipaay kadagiti amin a mabuniagan. Amintayo a nabuniagan ket kabaelantayo ti mangisuro, mamasanto ken mangidaulo iti bagi ken pada a tao a babaentayo kas pasurot ni Kristo . Naipadto daytoy iti Daan a Tulag: “...ngem dakayto dagiti napili a tattaok, tattao a naikonsagrar nga agpaay laeng kaniak ket agserbikayo kaniak a kas papadi.” (Exodu 19:6). Pinasingkedan met ni Pedro daytoy: “Ngem dakayo ti napili a puli. Papadikayo nga agserbi iti Dios nga Ari. Nasionkayo a nasantoan. Tattaonakayo ti Dios…” ( 1Pedro 2:9)
Ministerial Priesthood - maipaay daytoy a kinapadi iti maysa a tao a pinili ti Dios babaen ti Sakramento ti Ordinasyon. Mabalinda ti mangisuro, mamasanto ken mangidaulo iti Simbaan a kas ken Kristo (in the person of Christ wenno “in persona Christi”). Impasdek ni Hesus ti ordinasyon iti Maudi a Pangrabii ket dagiti sangapulo ket dua nga apostoles ti umuna a nakaipaayanna.
SIASINO DAGITI MAAWAGAN A CLERIC WENNO CLERGY?
Dagiti naordenan ti maawagan a cleric wenno kameng ti grupo dagiti clergy. Isuda dagiti diakono, papadi ken Obispo. Ti cleric ket naggapu iti Latin a “kleros” a kayatna a sawen “portion” wenno “paset.” Dagiti ngamin naordenan ket maawagan a “chosen portion of God” (napili a paset wenno puli nga agpaay iti Dios).
ANIA TI NAGDUMAAN TI DIOCESAN CLERGY KEN RELIGIOUS CLERGY?
Agpada a naordenan ti diocesan cleric ken religious cleric. Ngem, ti diocesan clergy ket naikappon iti maysa a diocesis wenno arkidiosesis ket ti turayna ket aggapu iti turay ti Obispo iti lugar a nakaikapponanna.
Ti religious cleric ket naikappon met iti maysa a religious congregation ket ti turayna agbatay iti turay ti superior general.
MAAWAGAN KADI A CLERIC DAGITI KAMENG TI RELIGIOUS CONGREGATIONS?
Saan a naordenan dagiti religious (mamadre ken religious brothers). Nakonsagraranda babaen iti religious profession ket saan a babaen iti ordinasyon. Ngem dagiti religious deacons, religious priests ken religious bishops ket kameng ti clergy.
KASANO NGA AWAGAN DAGITI NAORDENAN?
Diakono: REVEREND
Padi: REVEREND FATHER
Obispo: MOST REVEREND wenno HIS EXCELLENCY
Cardinal: HIS EMINENCE
Pope: HIS HOLINESS
TI AGNGAYANGAY NGA MAORDENAN
SIASINO TI MABALIN A MAORDENAN?
Ti Sakramento ti Ordinasyon ket mabalin nga awaten laeng ti LALAKI A MIYEMBRO TI SIMBAAN KATOLIKO. Isu ket bigbigen ti Simbaan. Masapul nga adda kenkuana dagiti nasken a kasapulan (prescribed requirements) ken nawaya iti aniaman a lapped (canonical impediments).
ANIA DAGITI NASKEN A KASAPULAN?Dagitoy dagiti basic requirements:
1. Adda awagna nga maordenan a daytoy nga awag ket mapapati nga aggapu iti Dios. Ti pagbasaran ditoy ket ti kinapudno a ni Hesus ti nangpili kadagiti apostolesna ket saan nga iti baliktadna. Ti maysa a pagilasinan nga adda bokasyon ket isu iti kanayon a panagbirok iti pakaidaydayawan ni Apo Dios ken ti pannakaisalakan dagiti kararrua.
2. Masapul met ti physical and psychological health tapno maipatungpalna ti aramid iti naordenan nga awan makatubeng.
3. Human Maturity and emotional stability. Kasapulan a nanakem tapno mabaelanna ti makipulapul iti siasinoman a tao iti amin nga edad ken kinasiasino. Ngarud, ti kababaan a tawen ti maordenan ket 25.
4. Nasimbeng a panunot ken kinasirib ken naan-anay nga pannakaam-ammo iti Dios. Saan a maikkat dagitoy gaputa trabaho ti naordenan iti mangisuro ken mangiyam-ammo iti Dios ditoy lubong.
ANIA DAGITI MAKALAPPED ITI ORDINASYON?
Dagitoy dagiti makuna a Canonical Impediments wenno adda iti tao (lalaki) a saan a mabalin a maordenan:
1. Tao a saan a nalimpyo ti panunotna wenno agbagtit (insanity).
2. Tao a nagaramid wenno nagpanunot iti biddut a sursuro a maikontra iti doktrina ti Simbaan (apostasy, heresy or schism).
3. Tao a nakiasawa uray no sibil (civil marriage) laeng.
4. Tao a nakapatay wenno nakipaset iti aborsyon ti ubing.
5. Tao a nangparigat iti bukodna a bagi wenno nagpanggep a mangudas ti bukodna a biag (self mutilation and suicide).
6. Tao a nangaramid kadagiti aramid ti naordenan nga Obispo ken padi (impostor).
7. Tao nga adda asawana malaksid no adda naipaay a pammalubos nga aggapu iti Santo Papa (dispensation).
Laglagipentayo a ti babai ket saan a mabalin a maordenan gaputa ni Hesus ket nangayab kadagiti lallaki kas apostolesna. Numan pay kasta, dagiti babbai ket naawagan nga agserbi ken Hesus kadagiti sabali a wagas a kas iti panangtulong kadagiti apostoles iti misyonda. Isuda ti nangipaay kadagiti kasapulan dagiti apostoles kas mabasatayo iti Lucas 8:2-3. Napilida pay a mangiwaragawag iti Naimbag a Damag kas iti inaramid ni Maria Magdalena iti Juan 20:18.
ANIA DAGITI DOKUMENTO A KASAPULAN TI MAYSA A MAORDENAN?
DIAKONO: Certificate of Baptism and Confirmation, Reception of the Ministries of Lectorate and Acolytate, Bachelor in Philosophy (dua a tawen) and Theology (tallo a
tawen), Dimissorial Letter from Superiors.
PADI: Certificate of the Reception of the
Deaconate, maikapat a tawen iti
Theology, Dimissorial Letter from
Superiors.
OBISPO: Letter of Appointment nga aggapu iti Santo Papa.
APAY A SAAN A MABALIN A MAORDENAN DAGITI BABBAI?
Umuna. Dagiti maawagan a cleric wenno naordenan ket isuda dagiti suno wenno nangsubblat ti akem dagiti apostoles nga pinili ni Hesus nga lallaki. Ti Simbaan ket sumurot laeng iti pagpatulad ken insuro ni Hesus - ni Hesus a saan a nangisaad kadagiti babbai uray iti bukodna nga ina a ni Maria.
Maikadua. Ti maysa a cleric wenno naordenan ket agakem a kas “in persona Christi” (a kas iti kinatao ni Kristo). Ni Hesus ket lalaki, ngarud nasaysayaat a lalaki laeng ti maordenan.
APAY A SAAN A MANGASAWA TI NAORDENAN?
Ti Simbaan ket ipaganetgetna a saan nga agasawa ti naordenan gapu iti dua a rason:
Umuna. Tapno tuladenda ni Hesus. Ni Hesus ket nagtalinaed nga awan asawana nga agpaay iti Pagarian ti Dios. Ti naordenan ket agbiag kas iti kinatao ni Hesus, ngarud napintas nga agtalinaed nga awan asawa ti naordenan.
Maikadua. Tapno suroten ti pagpatulad dagiti apostoles. Kalpasan ngamin ti pannakapili ken pannakaawagda, imbatida amin tapno laeng makikadkadduada ken Hesus. Inbinsa-binsa ni Pedro ken Hesus iti Marcos 10:28-30 a pinanawanda amin a sanikuada, kakabsat, nagannak ken dagada. Isu’t gapuna nga inkari ni Hesus ti agur-uray a gunguna kadagiti apostoles gapu iti isusurotda kenkuana. Ngarud kas suno dagiti apostoles, dagiti maordenan ket nasken a surotenda ti pagpatuladda. Iramanna daytoy ti kinaawan bukod nga asawa ken annak.
Numan pay kasta, adda dagiti mailaksid iti nasao a linteg ti Simbaan. Mabalin nga adda asawana dagiti naordenan a maawagan permanent deacons, padi a Katoliko babaen iti Oriental Rites, ken kasta met ti padi ti Anglican nga adda asawana idi ngem nagbalin a kameng ti Simbaan Katoliko.
SIASINO TI MINISTRO ITI PANNAKARAMBAK TI SAKRAMENTO TI ORDINASYON?
Ti ministro ti Sakramento ti Ordinasyoni ket ti Obispo. Isu ti makaorden ti Diakono, Padi ken Obispo. Ti Obispo ket mabalinna nga ordenan ti agbalin a Diakono ken Padi iti bukodna a turay ngem kasapulanna ti pammalubos ti Santo Papa no ordenanna ti Obispo.
ANIA TI KAYATNA A SAWEN TI “APOSTOLIC SUCCESSION”?
Ti makuna nga apostolic succession ket isu ti di maputed a kawar a mamagsinggalut kadagiti apostoles ni Apo Hesus kadagiti nagbalin nga Obispo ti Simbaan idi ag-ingga iti agdama. Kayatna a sawen a ti tunggal Obispo, babaen iti ordinasyon, ket naisilpo a nasakramentoan (sacramentally connected) iti maysa kadagiti apostoles. No naisilpo kadagiti apostoles, naisilpo met ngarud ken Hesus. Ti Simbaan Katoliko laeng ti addaan ti makuna nga apostolic succession.
Dagiti kakabsat a Kristyano a nangbukel iti bukodda a sekta ket simminada iti Simbaan Katoliko. Dida suroten ti turay ni Apo Santo Papa ken dagiti Obispo. Numan pay adda makuna a papadida gaputa adda met bukkodda nga ordinasyon, awan ti koneksyonda kadagiti apostoles. Makuna ngarud a peke ti kinapadida kasta met dagiti sakramento nga aramidenda.
ANIA TI MAKUNA A “MATTER” WENNO NAPATEG A PAGILASINAN ITI SAKRAMENTO TI ORDINASYON?
Ti napateg a pasamak iti Sakramento ti Ordinasyon ket isu ti panangipatay ti Obispo ti imana iti maordenan. Kastoy ngamin ti pasamak idi punganay ti Simbaan kas mabasatayo iti Aramid Dagiti Apostoles 6:6. Kastoy pay ti impalagip ni Pablo ken Timoteo iti suratna (2Timoteo 1:6).
ANIA DAGITI MAKUNA A “SIGNS OF OFFICE” WENNO AWATEN TI MAORDENAN KAS SIMBOLO TI AKEMNA?
DIAKONO: Awatenna ti Libro ti Ebangheliyo kas sim- bolo ti misyonna a mangikasaba ti Naimbag a Damag
PADI: Awatenna ti Paten ken Kalis kas simbolo ti pannakabalinna a mangrambak ti Misa
OBISPO: Awatenna ti singsing (simbolo ti kinatud- diona iti Simbaan), mitra (simbolo ti turayna) ken ti crosier (simbolo ti teritoryo nga iturayanna)
ANIA TI IBUNGA (“EFFECTS”) TI SAKRAMENTO TI ORDINASYON?
Ti Sakramento ti Ordinasyon ket mangted ti di mapunas a naespirituan a galad (permanent spiritual character). Ngarud, ti padi ket agnanayonto a padi.
Kasta met a ti Sakramento ti Ordinasyon ket nasakramentoan a grasya (sacramental grace) a mangtulong iti naordenan tapno maaramidna dagiti nagkatlo nga akemna: mangisuro, mangidaulo ken mangpasanto.
SIASINO TI MAYSA A DIAKONO?
Ti balikas a diakono (deacon) ket naggapu iti balikas a Griego nga “diakonos” a kayatna a sawen “servant” wenno maysa a babaonen. Ti diakono ket maordenan a misyonna ti agserbi iti Simbaan nangruna iti panangtulongna kadagiti papadi ket Obispo kasta met kadagiti napanglaw.
SIASINO TI NANGIRUGI TI KINADIAKONO?
Ti kinadiakono nga isu ti umuna nga addang ti Sakramento ti Ordinasyon ket inrugi ni Hesus a mismo kabayatan ti Maudi a Pangrabii idi binuggoanna ti saka dagiti adalanna. Dagiti immuna a pito a diakono ket inordenan ni Pedro tapno adda mangtaming kadagiti napanglaw ken balo. Babaen iti daytoy, maipamaysa dagiti apostoles iti mangasaba ken agkararag (Aramid 6:1-6). Maysa kadakuada ni Esteban nga isu ti immuna a martir ti Simbaan (Aramid 7:60).
ANIA DAGITI KANGRUNAAN NGA AKEM TI DIAKONO?
MINISTRO TI SAO: Ibasana ti Nasantoan a Surat ken mangasaba. Mabalinna ti mang- isuro ken mangbilin kadagiti tat- tao.
MINISTRO TI ALTAR: Mamuniag, mangomunion,
mangasar, mangomunion kadagiti matmatay, mangidaulo ti kararag ken panagdaydayaw dagiti tattao ken mamunpon.
MINISTRO TI KAASI: Tumulong iti gannuat ti Simbaan a tumulong kadagiti napanglaw.
ANIA TI KANGRUNAAN A KAWES TI DIAKONO?
Agkawes ti diakono iti dalmatic ken estola (diagonal) (*)
No comments:
Post a Comment